The regular grid of streets, lots of greenery, a clear division between residential and industrial - is the most characteristic elements of nineteenth-century Żyrardów, which is a perfect industrial city. Nowadays retains nearly 95% of the original building, which in most cases still fully assigned to it by the builders functions. Individual historic buildings are preserved for all in very good condition unique on a European scale model of urban planning.

The most important monuments located in the historic factory in Zyrardow settlement include:

1. Dworzec kolejowy - położony na dawnej trasie Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej.

2. Domy robotnicze - dzielnica domów robotniczych wzniesionych z czerwonej cegły. Najstarsze pochodzą z 1867 r.

3. Kościół pw. św. Karola Boromeusza - wzniesiony w 1891 r. w stylu neogotyckim, przebudowany w 1895 r. Pierwszy kościół parafii rzymsko - katolickiej w Żyrardowie. >

4. Szpital fabryczny - zbudowany w latach 1892 – 1894, wzorowany na jednym z najnowocześniejszych w tym czasie szpitali „Carla" w Dreźnie.

5. Gabinet pisarza Pawła Hulki-Laskowskiego (1881-1946) - jedna z najbardziej znanych postaci związanych z historią i kulturą Żyrardowa. Obecnie Oddział Muzeum Mazowsza Zachodniego w Żyrardowie.

6. Szkoły fabryczne
Kantoratschule - szkoła zbudowana w latach 1896 – 1899; „Nowa Szkoła" - wybudowana w latach 1892 – 1894 oraz „Stara Szkoła" - powstała w 1882 r. wraz z salą gimnastyczną.

7. Kościół farny pw. Matki Bożej Pocieszenia - świątynia powstała w latach 1900 - 1903 z fundacji rodziny Sobańskich i Karola Dittricha. Zaprojektowana przez Józefa Piusa Dziekońskiego, w stylu neogotyckim.

8. Plac targowy - dawne targowisko położone w sercu zabytkowej osady fabrycznej.

9. Ochronka i Babiniec - przedszkole dla dzieci pracowników fabryki, zbudowane w 1875 r. z fundacji Karola Augusta Dittricha.

10. Dom Ludowy im. Karola Dittricha tzw. „Ludowiec" - oddany do użytku w 1913 r. Wybudowany z funduszy Karola Dittricha jr. Dzięki nietypowej bryle budynek stanowi ciekawy przykład architektury modernistycznej.

11. Magistrat - wybudowany ok. 1910 r., przeznaczony na siedzibę władz miasta. Na parterze mieścił się sklep firmowy z tkaninami z żyrardowskiej fabryki oraz poczta.

12. Resursa - placówka kulturalna urządzona na wzór klubów angielskich. Zbudowana w latach 70. XIX w.

13. Pałacyk Tyrolski - najstarszy reprezentacyjny budynek w Żyrardowie, wybudowany w latach 1867 - 1871 przez Karola Augusta Dittricha dla swojego zięcia kupca austriackiego - Ludwika Marcellina, który miał przypominać Marcellinowi jego rodzinne strony. Przy nim altana ogrodowa z XIX w.

14. Kantor - zbudowany w 1885 r., na planie litery „H". Pełnił funkcje administracyjne, był siedzibą dyrekcji i biura głównego Towarzystwa Akcyjnego Zakładów Żyrardowskich. Rozbudowany w 1896 r.

15. Wille dyrektorskie - rezydencjonalna dzielnica mieszkaniowa powstała w latach 80. XIX w. dla wyższego personelu fabryki. Zespół 7 dwupiętrowych willi w stylu renesansu francuskiego, którym towarzyszyły pierwotnie ogrody przylegające do wschodniej elewacji.

16. Willa Haupta - dyrektora generalnego fabryki żyrardowskiej, zbudowana ok. 1890 r. w stylu szwajcarskim.

17. Straż ogniowa z wozownią - Fabryczna Ochotnicza Straż Ogniowa w Żyrardowie założona w 1884 r. przez Karola Dittricha jr.

18. Zespół budynków dawnego Bielnika - pierwsze obiekty związane z suszeniem przędzy i bieleniem tkanin powstały w połowie XIX w.Dodatkowym atutem jest możliwość zwiedzania funkcjonującej i produkującej fabryki. To wielka atrakcja dla miłośników historii przemysły i architektury industrialnej. W ciągu godziny można poznać historie produkcji lnu, zobaczyć maszynę, na której wyprodukowano najdłuższy obrus na świecie oraz oryginał Certyfikatu Pobicia Rekordu Guinnessa.

19. Willa reprezentacyjna Karola Dittricha jr. - zbudowana w latach 1885 – 1890 rezydencja Karola Dittricha jr. (1853-1918) Prezesa Towarzystwa Akcyjnego Zakładów Żyrardowskich „Hielle i Dittrich".

20. Kościół ewangelicki pw. Wniebowstąpienia Pańskiego - jednonawowa świątynia zbudowana w 1898 r. według projektu Lessnera, w stylu neogotyckim. Uroczystego poświęcenia dokonał superintendent generalny ks. Karol Gustaw Manitius. W 1976 r. świątynię odkupiono na rzecz parafii rzymsko-katolickiej. Po prawo sala konfirmacyjna z ok. 1900 r., należąca do parafii ewangelicko-augsburskiej.

21. Pończoszarnia - zbudowana w 1870 r., na planie litery „U", rozbudowana w latach 1890 – 1910.

22. Stara przędzalnia - pięciopiętrowy budynek wzniesiony w 1833 r., według projektu arch. Jana Jakuba Gaya, wielokrotnie przebudowywany i odbudowywany po zniszczeniach wojennych.

23. Nowa przędzalnia - wzniesiona w latach 1910 – 1914, połączona krytym pomostem z usytuowaną obok starą przędzalnią. Obiekt był najnowocześniejszym i największym budynkiem żyrardowskiej fabryki. Jako jeden z pierwszych w Polsce wykonany w konstrukcji żelbetowej, przystosowany do obciążeń powstałych w wyniku pracy kilku tysięcy wrzecion.

24. Budynek fabryczny - wzniesiony ok. 1860 r., jako budynek przędzalni. W 2007 r., jako pierwszy obiekt na terenie dawnych zakładów lniarskich, zrewitalizowany i obecnie pełni funkcję mieszkalno - usługową pod nazwą „Stara Przędzalnia II".